RIVM en TNO: technologie vormt kans én risico overbelasting
Nieuwe technologieën vormen zowel een kans als een risico ten aanzien van overbelasting in het werk. Ze kunnen daarom niet alleen verzuim en arbeidsongeschiktheid voorkomen, maar deze ook veroorzaken. Dit blijkt uit een verkennende studie van het RIVM en TNO. De kansen liggen vooral bij zwaar en gevaarlijk werk en blootstelling aan schadelijke stoffen. Het voornaamste risico is een toename in mentale belasting.
In de Technologieradar Gezond & Veilig werken maken RIVM en TNO een inschatting van de gevolgen van toekomstige technologische ontwikkelingen voor gezondheid en veiligheid op het werk. De grootste voordelen verwachten de twee kennisinstituten van robots die werk lichter maken en nieuwe machines die rekening houden met mogelijke gevaren (safe by design). Verder signaleren ze de voordelen die extended reality en virtuele omgevingen bieden bij het instrueren en trainen van werkenden. AI-tools kunnen grote hoeveelheden data verwerken en mensen van betere informatie voorzien. Hierdoor kunnen die laatsten zelfstandiger werken, stellen de onderzoekers.
Stress door minder autonomie ligt op de loer
Ten aanzien van het laatste punt kan volgens de verkenning echter ook precies het tegenovergestelde gebeuren. Als van technologie vooral meer controle uitgaat over het tempo en de inhoud van het werk, ervaren werkenden minder autonomie en zingeving. Dit kan leiden tot stress. Daarnaast vormen de vaak ingrijpende veranderingen die nieuwe technieken in het werk veroorzaken op zichzelf een belangrijk stressrisico. Een deel van de werkenden zal moeite hebben om alle wijzingen bij te houden en zich tijdig aan te passen, verwachten de onderzoekers.
Werkgever moet werknemers bij ontwerp betrekken
Wat precies de gevolgen zijn van nieuwe technologieën, hangt voor een groot deel af van de manier waarop bedrijven en instellingen deze invoeren. Managementteams hebben doorgaans hoge verwachtingen van de productiviteitsvoordelen die nieuwe techniek kan opleveren. Voor de gevolgen voor werkenden hebben ze vaak veel minder aandacht. Dit zorgt er niet alleen voor dat de risico’s vaak pas na invoering in beeld komen. Veel innovaties lopen ook spaak doordat het niet goed lukt om ze op de werkvloer te laten landen. RIVM en TNO adviseren kansen en risico’s vroegtijdig in kaart te brengen en daar rekening mee te houden bij het ontwerp en de invoering van nieuwe technieken. Ook raden ze werkgevers aan om werkenden en andere betrokkenen consequent bij deze processen te betrekken.
Meer weten?
